แสง เงา ทางม้าลายบนแม่น้ำ และพรมแดงบนหิมะ

ในสาธารณะอาร์ทวาววับของ เกรกอรี่ โอเรคอฟ

เกรกอรี่ โอเรคอฟ (Gregory Orekhov) เป็นศิลปินชาวรัสเซียที่เราเคยแนะนำผลงาน Black Square (2021) ซุ้มประตูกระจกเงาที่เขาออกแบบเชิงคารวะ คาซิเมียร์ มาเลวิซ (Kazimir Malevich) เจ้าลัทธิ Suprematism ใน Malevich Park ที่กรุงมอสโคว์เมื่อปลายปีก่อน ล่าสุดเกรกอรี่เพิ่งเปิดตัวผลงานชิ้นใหม่ ‘Nowhere’ งานแลนด์อาร์ทพรมสีแดงยาว 250 เมตรที่ปูกลางหิมะภายในสวน Malevich Park ที่เดิม

พร้อมไปกับแนะนำผลงานชิ้นล่าสุดนี้ BOTS WORLD พาไปสำรวจงานเก่าๆ ของเขาตั้งแต่ประติมากรรมที่เล่นล้อกับพื้นที่สาธารณะ สู่งานแลนด์อาร์ทอันเรียบง่ายๆ แต่ชวนทึ่งของศิลปินโพสต์มินิมัลลิสม์คลื่นลูกใหม่ของรัสเซียผู้นี้

Nowhere (2022)

Nowhere คือพรมแดงความยาว 250 เมตรที่ปูอยู่บนทางเดินหิมะภายในสวน Malevich Park สร้างเส้นสายสีแดงตัดเข้ากับพื้นผิวสีขาวและแนวเส้นนับไม่ถ้วนของทิวต้นไม้อันแห้งแล้งของฤดูหนาว ทั้งนี้ไม่เพียงศิลปินเลือกใช้พรมแดงในเชิงสุนทรียะทางทัศนียภาพเท่านั้น หากพรมแดงยังสร้างความหมายอันกว้างขวางจากประวัติศาสตร์การถูกใช้งานของมัน ไม่ว่าจะเป็นสัญลักษณ์ของชัยชนะนับตั้งแต่สมัยกษัตริย์อกาเมมนอนในตำนานกรุงทรอยของกรีก พรมที่ใช้ในงานเฉลิมฉลองของกองทัพแดงในยุคโซเวียต มาจนถึงพรมที่เป็นหนึ่งในองค์ประกอบสำคัญของงานแจกรางวัลออสการ์

นอกจากสร้างความรู้สึกแก่ผู้ชมที่เข้ามาเหยียบย่ำชิ้นงานเหมือนเป็นผู้บังคับบัญชาหรือผู้ชนะ หากการที่ศิลปินตั้งพรมไว้ท่ามกลางภูมิทัศน์อันเวิ้งว้างและหนาวเหน็บกลางป่า กลับข่มความหมายของสัญลักษณ์ในภาพจำของมนุษย์ให้กดต่ำและอยู่ภายใต้ร่มเงาของธรรมชาติ ขณะเดียวกันเส้นตรงสีแดงที่พาดยาว ยังสื่อความหมายถึงเขตแดนหรือการจำกัดเขตหวงห้าม ซึ่งเป็นการเปิดให้ผู้ชมตีความต่างออกไปอย่างน่าสนใจ

Black Square (2021)

ตั้งอยู่ใน Malevich Park ที่เดียวกับ Nowhere ซุ้มประตูกระจกเงาท่ามกลางแวดล้อมของต้นไม้ใหญ่แห่งนี้ โอเรคอฟตั้งชื่อมันว่า Black Square เพื่อทริบิวต์ให้กับผลงานภาพเขียนจัตุรัสสีดำของคาซีเมียร์ มาเลวิช ต้นธารของศิลปะในลัทธิ Suprematism ซึ่งทำให้งานอินสตอเลชั่นชิ้นนี้มีความหมายดุจเดียวกับอนุสรณ์สถานคารวะแด่มาเลวิช โดยโครงสร้างสี่เหลี่ยมสีดำขนาดใหญ่ขนาบทางเดินในสวนแห่งนี้ มีพื้นผิวด้านในกรุด้วยกระจกเงาที่ทำจากสแตนเลสสตีล เมื่อใครสักคนเดินเข้าไปก็จะเห็นเงาของตัวเองท่ามกลางทิวทัศน์ของสวนที่ทำปฏิกิริยากับการสะท้อนของแสงจนเกิดเงาของใครคนนั้นซ้อนกันไม่จบสิ้น

โอเลคอฟพัฒนางานชุดนี้มาจากแนวคิดอวองการ์ดที่มาเลวิชเป็นคนปูทางไว้เมื่อต้นศตวรรษที่ 20 ผ่านการใช้วัสดุอุตสาหกรรมที่ครั้งหนึ่งมันเคยกลืนกินวิถีชีวิตดั้งเดิมของชาวรัสเซีย หากคราวนี้มันถูกนำมาวางไว้เพื่อสะท้อนทิวทัศน์ธรรมชาติของสวน ในขณะเดียวกันเงาที่สะท้อนผ่านกระจกยังบ่งบอกถึงความจริงแท้ของต้นแบบ ตามแนวคิดของมาเลวิชที่เข้ามาเปลี่ยนโลกทัศน์ของคนทำงานศิลปะในยุคนั้น จากแต่เดิมที่เชื่อกันว่าศิลปะมีไว้เพื่อรับใช้วิถีชีวิตผู้คน ผ่านการใช้ทักษะทางศิลปะผลิตซ้ำภาพที่เราเห็นลงบนผืนผ้าใบ หากมาเลวิชบอกว่าศิลปะไม่ว่าจะจิตรกรรมหรือประติมากรรมถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นงานสร้างสรรค์ เป็นศิลปะจริงแท้ในตัวมันเอง

Crossroads (2021)

Crossroads คืองานแลนด์อาร์ทที่ทำจากแผ่นโพลีคาร์บอเนตสีขาวทรงสีเหลี่ยมผืนผ้าที่โอเลคอฟนำมาเรียงต่อกันบนแม่น้ำมอสโคว์ ให้ทัศนียภาพที่คล้ายทางม้าลายบนถนน หากมันอยู่บนแม่น้ำสายสำคัญของเมือง – “สัญลักษณ์ของทางม้าลายเชื่อมโยงกับทางเลือกและความผันแปรของโชคชะตาบนทางเดินของชีวิต เป็นสถานที่ที่ซึ่งพื้นที่และเวลาเกี่ยวพันไว้ด้วยกัน” โอเลคอฟให้สัมภาษณ์แก่ผู้สื่อข่าว Worldarchitecture.org

“ปัญหาสำคัญที่มนุษย์กำลังเผชิญในศตวรรษนี้คือการก่อร่างของทุนและลัทธิบริโภคนิยมที่นำมาซึ่งการขยายตัวของเมืองเข้าไปซ้อนทับและรุกล้ำธรรมชาติอย่างมีนัยสำคัญ ผมสร้าง Crossroads ขึ้นมาเพื่อหวังเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างความตระหนักถึงการอนุรักษ์ทรัพยากร และย้ำเตือนถึงทางเลือกของผู้คนที่จะก้าวเดินต่อไปในอนาคต” เกรกอรี่ กล่าวเสริม ทั้งนี้ ทำเลที่ตั้งของทางม้าลายกลางแม่น้ำแห่งนี้ ยังเป็นสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ในช่วงปลายสงครามโลกครั้งที่สอง ก่อนที่กองทัพนาซีจะพ่ายแพ้แก่ฝ่ายสัมพันธมิตรอีกด้วย

Ovid House (2021)

งานชุดนี้โอเลคอฟทำให้อกาธา-ลูกสาวของเขา ศิลปินกล่าวในอินสตาแกรมส่วนตัวว่าลูกสาวอยากได้สนามเด็กเล่นที่แตกต่างจากที่เห็นทั่วไป โอเลคอฟเลยสร้างบ้านทรงไข่ที่ภายในเป็นห้องอ่านหนังสือหรือสำหรับปลีกวิเวก ตั้งไว้กลางสวนเสียเลย ทั้งนี้บ้านรูปไข่ดังกล่าวยังเชื่อมโยงกับการถูกฟูมฟัก ความอบอุ่น และการให้กำเนิดตามบริบทดั้งเดิมของรูปทรงอีกด้วย

Ovid 7.1 (2019)

ประติมากรรมที่ทำจากหินอ่อนและไฟเบอร์กลาสรูปทรงไข่ที่ซ้อนกัน 7 ลูก ที่ทำให้เรานึกถึง Endless Columns (1918) ของ Constantin Brâncuși ศิลปินนามธรรมชาวโรมาเนีย

Major Tom (2019)

อีกหนึ่งงานประติมากรรมกลางแจ้งที่ศิลปินใช้สแตนเลสทำงานกับแสงธรรมชาติที่ให้อารมณ์แบบฟิวเจอริสติก

Salvation (2019)

โอเลคอฟร่วมงานเวนิสเบียนนาเล่ปี 2019 ด้วยการใช้ประติมากรรมสแตนเลสที่เขาถนัดสร้างรูปทรงของห่วงยางนับร้อยชิ้นประดับประดาอาคารริมคลองเวนิส

Agatha (2017)

โอเลคอฟมีพื้นเพการสร้างงานศิลปะจากประติมากรรม เขาเป็นลูกชายของยูริ โอเลคอฟ ประติมากรชั้นครูของรัสเซีย เขาจึงเริ่มต้นทำงานประติมากรรม ก่อนจะพัฒนาชิ้นงานให้ทำงานกับพื้นที่สาธารณะโดยให้ความสำคัญกับรูปทรงที่บริสุทธิ์และสัญลักษณ์เชิงอุปมา หนึ่งในงานสร้างชื่อของเขาคือ Agatha (2017) ประติมากรรมสแตนเลสขัดเงาที่ศิลปินตั้งชื่อตามลูกสาวของเขา โดยได้แรงบันดาลใจมาจากความรู้สึกส่วนตัวในฐานะคุณพ่อมือใหม่ เขาจึงออกแบบประติมากรรมทรงกลมที่ดูเหมือนตุ๊กตาล้มลุกของรัสเซีย ความสูง 5 เมตร ซึ่งทำขึ้นจากสแตนเลสที่ขัดเงาจนวาววับราวกระจก ผลงานชิ้นนี้ชวนผู้ชมย้อนกลับไปคิดถึงความทรงจำในวัยเด็กจากรูปทรงของมัน ขณะเดียวกันพื้นผิวที่เป็นคล้ายกระจกเงายังเปิดให้เราได้เห็นใบหน้าของตัวเองขณะจ้องมอง  

Photos courtesy of Gregory Orekhov (http://gregoryorekhov.com/) และ https://www.instagram.com/gregory.orekhov/