สนทนา: ฟังเสียงร่วมสมัยผ่านลายเสื้อยืด

ในนิทรรศการ What Should I Wear Today?

What Should I Wear Today? คือนิทรรศการล่าสุดของ Soper (นพัฒน์ เมธาฤกษ์) และ ไกร ศรีดี จัดแสดงบนชั้นสองของร้านกาแฟ Brewginning เชียงใหม่ ไกรนิยามงานชุดนี้ว่าเป็น pop up fashion exhibition เพราะวัตถุจัดแสดงหลักคือเสื้อยืดมือสองสีขาวที่จะถูกหมุนเวียนในงานอย่างน้อยๆ 50 ตัว ส่วนเนื้อหาในงานคือ ‘ข้อความ’ ที่ทั้งคู่จะ ‘เปิดหู’ ฟังเสียงของผู้มาร่วมงาน รวมทั้งเสียงสะท้อนของผู้คนในสถานการณ์ปัจจุบัน ก่อนจะประมวลผล หยิบสอยถ้อยความจากคลังคำ และให้ Soper เป็นคนเพ้นท์พวกมันลงไปบนเสื้อยืด

เริ่มจากความชอบส่วนตัวสมัยเป็นวัยรุ่นของโซเปอร์ที่มักจะเบื่อเสื้อยืดตัวเดิมๆ ที่ตัวเองใส่ จึงชอบเอาสีมาขีดเขียน ใส่ลวดลายหรือคำศัพท์เพื่อเปลี่ยนภาพลักษณ์ของเสื้อใหม่ โดยความชอบนี้ถูกพัฒนาเป็นรูปธรรมเมื่อเขาเห็น ไกร ศรีดี ศิลปินจากกลุ่ม artn’t ปริ้นท์กระดาษที่มีข้อความ YOU TOOK MY DREAM, AND GAVE ME THIS ไปร่วมงานรับปริญญาที่มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เมื่อต้นปีที่ผ่านมา เขาจึงชวนไกรมาทำอะไรสนุกๆ

ห้องจัดแสดงแบ่งออกเป็นสองส่วนหลักๆ คือผนังขนาดใหญ่ด้านขวาที่แขวนเสื้อยืดมือสองสีขาวพร้อมถ้อยความเฉพาะแตกต่างกันทั้งหมด 30 ตัว และห้องเล็กด้านซ้ายที่ศิลปินทั้งสองจะทำการสนทนากับผู้มาเยี่ยมชม เพื่อเพ้นท์ข้อความนั้นลงบนเสื้อยืด ทั้งนี้ หากผู้มาเยี่ยมชมสนใจเสื้อที่จัดแสดงบนผนังด้านขวา ก็สามารถซื้อกลับบ้านได้ ซึ่งศิลปินก็จะต้องเพ้นท์ข้อความใหม่ลงบนเสื้อตัวใหม่เพื่อนำไปแขวนทดแทน เสื้อขาวเหมือนกันทุกตัว แตกต่างที่ขนาด และที่แน่ชัดคือข้อความเฉพาะที่จะไม่มีทางซ้ำ นิทรรศการศิลปะที่มีส่วนผสมระหว่างห้องแล็บผลิตข้อความกับตลาดนัดเสื้อมือสองแห่งนี้ จึงมีคำศัพท์ วลี หรือประโยค ที่เป็นเสียงของคนมาร่วมงานหมุนเวียนไม่ซ้ำกันแต่ละวัน

“ขณะที่เสื้อผ้าเป็นเครื่องแสดงบุคลิกและสไตล์ของคนใส่ ข้อความบนเสื้อยืดก็เหมือนเป็นข้อความประกาศตัวตนหรือความคิดเหมือนกัน ชื่อนิทรรศการนี้มันเป็นการตั้งคำถามว่าเราจะใส่ (เสื้อ) อะไรดีวันนี้ ซึ่งมันเป็นคำถามที่หลายคนคิดเมื่อตื่นมาในทุกเช้า ในอีกมุม มันก็เป็นคำถามว่าพวกเราคิดยังไงกับทุกวันนี้ คิดยังไงกับยุคสมัย มันเหมือนสเตตัสในโซเชียลมีเดียแหละครับ แต่เราเอามันมาไว้บนเสื้อ” ไกร กล่าว

แม้ ‘สาร’ ของนิทรรศการคือข้อความ แต่ทั้ง Soper และไกร ก็ไม่ได้มองว่าเสื้อยืดเป็นเพียงแคนวาสของงานจิตรกรรม การเลือกใช้เสื้อยืดมือสองจึงไม่ใช่เหตุผลแค่ด้านงบประมาณ แต่ยังมีความหมายในเชิงคัดง้างกับอุตสาหกรรมฟาสต์แฟชั่น (Fast fashion) ที่กำลังครอบครองวิถีชีวิตของคนส่วนใหญ่ด้วยเช่นกัน

“มีความย้อนแย้งที่น่าสนใจของธุรกิจฟาสต์แฟชั่น คือในขณะที่มันทำให้ลูกค้าเชื่อว่าเสื้อผ้าที่พวกเขาซื้อไปจะทำให้ผู้สวมใส่มีความยูนีค ทั้งที่จริงๆ สิ่งเหล่านี้มันเป็น Mass production การผลิตสินค้าจำนวนมากๆ ไปพร้อมกับการกดค่าแรงแรงงาน เพื่อจะทำราคาขายให้เราได้ถูกๆ ผมมองว่าไม่เพียงการเลือกใช้เสื้อผ้ามือสองจะมีส่วนในการชะลอกระแสตรงนี้ด้วยตัวเราเอง แต่การเพ้นท์เสื้อด้วยลวดลายที่มาจากความคิดของคนใส่ที่ไม่ซ้ำแบบใคร มันก็ทำให้เสื้อยืดสักตัวมีความยูนีคจริงๆ โดยไม่ต้องมีแรงงานที่ไหนถูกกดขี่ด้วย” ไกร กล่าว

นอกจากนี้ ด้วยการเลือกใช้เสื้อยืดมือสองที่บางตัวก็มีลวดลายหรือข้อความติดมาอยู่แล้ว การเข้าไปเปลี่ยนความหมายผ่านการวาดทับหรือเติมคำ ก็เป็นกระบวนการที่ Soper สนใจ - “มีเสื้ออยู่ตัวหนึ่งที่ผมและไกรชอบตรงกัน มันมีลายสกรีนดั้งเดิมว่า Work Hard. Play Hard. Stick Together เราก็เอาสีไปเพ้นท์ทับตัว t ใน Stick และเติมวลีลงไปอีกบรรทัด กลายเป็น Work Hard. Play Hard. Sick Together. And Die Alone. ดูเหมือนเป็นการเติมคำเอาฮา แต่จริงๆ ถ้าเราไม่ปิดหูปิดตาหรือมองโลกในแง่ดีจนเกินไป สถานการณ์บ้านเมืองในปัจจุบันมันก็ทำให้เราอดคิดแบบนี้ไม่ได้จริงๆ” Soper กล่าว

นิทรรศการ What Should I Wear Today? จัดแสดงที่ชั้น 2 Brewginning Coffee ถนนช้างม่อย วันที่ 13-23 พ.ค. นี้ (opening party วันที่ 13 เวลา 17.30 น. เป็นต้นไป) โดยนอกจากเปิดให้ช้อปเสื้อยืดลายต่างๆ ในราคาตัวละ 600 บาท ผู้ชมยังสามารถนำเสื้อยืดสีขาวมาเองจากบ้านและให้ศิลปินเจิมข้อความลงไปได้ โดยสนนราคาอยู่ที่ 500 บาท นิทรรศการยังจำหน่ายโปสเตอร์เพ้นท์มือขนาด A0 จำนวนจำกัดอีกด้วย ข้อมูลเพิ่มเติม https://www.facebook.com/events/2169511089870851/?acontext=%7B%22event_action_history%22%3A[%7B%22mechanism%22%3A%22search_results%22%2C%22surface%22%3A%22search%22%7D]%2C%22ref_notif_type%22%3Anull%7D